Jaco van der Knijff: Heilige gezangen

Herkomst, ontwikkeling en receptie van de lofzangen in het psalmboek van Dathenus en de 'Eenige Gezangen' in de Staatberijming van 1773

Wél psalmen in de eredienst, geen gezangen. Dat is sinds de zestiende eeuw in de calvinistische traditie in Nederland de gangbare visie op het kerklied. Psalmen komen uit de Bijbel en hebben daarom goddelijk gezag. Gezangen daarentegen zijn meestal vrije liederen en kunnen dus ketterijen bevatten. Die moeten daarom geweerd worden uit de eredienst. Het is een gulden regel die nog atijd van kacht is bij orthodox-gereformeerden in ons land.

Toch kennen ook de Nederlandse calvinisten een gezangentraditie. Sinds de Staatsberijming van 1773 hebben zij in hun psalmboek een collectie van twaalf 'Eenige Gezangen'. En die collectie gaat op haar beurt weer terug op de reeks lofzangen die sinds 1566 in het psalmboek van Petrus Dathenus staat.

In deze studie wordt beschreven hoe deze collectie 'Eenige gezangen' in een periode van ruim  200 jaar ontstaat. Daarnaast staat de vraag centraal waarom déze gezangen voor orthodox-gereformeerden wel acceptabel zijn, terwijl alle overige gezangen worden afgewezen. Gaat het hier misschien om 'heilige gezangen'?

Jaco van der Knijff (1976) uit Apeldoorn studeerde theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn en de Rijksuniversiteit Groningen (kerkmuziek). Hij is bij het Reformatorisch Dagblad werkzaam als muziekredacteur.